In het Friese dorp Kimswerd staat een beeldhouwwerk van een forsgebouwde man met een enorm zwaard. Het standbeeld dat in de 20e eeuw gemaakt werd door beeldend kunstenaar Anne Woudwijk, is een voorstelling van de legendarische Friese held Grutte Pier, één van de meest heroïsche krijgsheren uit de Friese geschiedenis.
Een historisch attribuut
Het enorme zwaard waarmee Grutte Pier indertijd ten strijde trok maakt tegenwoordig deel uit van de collectie van het Fries Museum te Leeuwarden. Met dit zwaard heeft de Friese vrijheidsstrijder talloze Hollanders onthoofd. In het Fries Museum is doorgaans veel te zien en te doen. Bezoekers doen er goed aan om hun gegevens bij het museum achter te laten zodat ze geregeld geïnformeerd kunnen worden over bijvoorbeeld nieuwe aanwinsten in de museumcollectie en tijdelijke tentoonstellingen. Het museum beschikt namelijk over een praktisch CRM-systeem – een crm is tegenwoordig van grote betekenis voor musea – waarmee vaste klantrelaties opgebouwd kunnen worden. Museumbezoekers worden zo voortdurend op de hoogte gehouden van spannende gebeurtenissen in ‘hun’ museum en hoeven dus niets meer te missen.
De toorn van Donia
Aan het begin van de 16e eeuw, toen Pier Gerlofs Donia (1480-1520) boer was in Kimswerd, werd Friesland keer op keer aangevallen door Saksische huurlingen die gehoor gaven aan de bevelen van de Graven van Holland. In 1515 werd de toorn van Pier Donia gewekt toen zijn boerderij door hen in brand gestoken werd. Voorts werd zijn vrouw Rintsje Syrtsema (1483-1515), moeder van zijn twee kinderen, om het leven gebracht en ook andere familieleden van Donia werden vermoord. Donia ontstak toen in grote razernij en zo werd hij een heldhaftig krijgsheer die voor niets en niemand terugdeinsde.
Magna Frisia
Donia zinde op wraak en had nog maar één doel voor ogen: vechten voor een vrij Friesland. Hij richtte in het nabij gelegen dorp Arum een boerenleger op dat onder de naam ‘De Arumer Zwarte Hoop’ opereerde. Aan dit rebellenleger werd al gauw een aantal Gelderse huurlingen toegevoegd. De Arumer Zwarte Hoop vocht tegen de Habsburgse machthebbers en hun Saksische huurlingen. Als piraten maakten de rebellen de voormalige Zuiderzee onveilig voor Hollandse (koopvaardij)schepen die door hen werden gekaapt, waarbij de bemanning op hardhandige wijze van hun schepen de zee in werd geslingerd. In 1517 wist de Arumer Zwarte Hoop het vestigingsstadje Medemblik te belegeren, waarbij een groot aantal houten huizen verwoest werden. Na de dood van Pier Donia nam zijn neef Wijerd Jelckama (1490-1523), die al vanaf het begin deel uitmaakte van het rebellenleger, de leiding over de Arumer Zwarte Hoop op zich.
Pier Donia wordt in de volksmond ‘Grutte Pier’ genoemd. Volgens de overleveringen was hij 2.15 meter lang, forsgebouwd en bovenal enorm sterk. Onnodig te zeggen dat hij destijds een gevreesde ‘reus’ was.